Gemeenten, beleggers en bouwers in de Randstad gaan meer samenwerken om de woningbouwproductie op te krikken. Vanwege de verwachte grote trek naar de stad is het aantal nieuw te bouwen woningen geprognosticeerd op een miljoen tot 2030. Belangrijk is dat het Groene Hart en andere groengebieden behouden blijven. Forse inbreiding is dus onvermijdelijk. Dat gaan we niet redden met transformatie van gevangenissen, fabrieken en paleizen alleen. De laatste stukjes binnenstedelijk struingroen gaan er aan geloven, we gaan verder de lucht in en de woningen worden kleiner. Meer mensen met meer wensen per hectare. In navolging van de intensieve veehouderij zijn we op weg naar intensieve menshouderij. Weten we ook eens hoe het is om varken, koe of kip ten dienste van het systeem te zijn. Tegelijkertijd willen eerder bedoelde gemeenten, beleggers en bouwers dat de steden leefbaar en betaalbaar blijven. Waar zij aan denken is infrastructuur. Minder auto’s en meer fietsen. Dat scheelt ruimte voor wegen, parkeerplaatsen en parkeergarages.
Voor behoud van leefbaarheid is infrastructuur beslist van belang, maar in mijn beleving is het menszijn van veel groter belang. Hoe het daar mee is gesteld leren evenementen, die nog steeds gestaag in aantal toenemen. Niet eens zozeer geluidoverlast door muziek, waarvan de decibellen veelal zijn gemaximeerd in vergunningen, maar luid geschreeuw tot ’s ochtends vroeg, braaksel en poep in portieken, condooms in struiken en sporen van vernielingen van straatmeubilair geven te denken. Een miljoen binnenstedelijke woningen met ruim een miljoen nieuwe stedelingen erbij en de leefbaarheid komt verder onder druk. Dat is met geen snelfietsroutes of slimme gebiedsontwikkelingen te ondervangen. Ik zie vier verschillende toekomstbeelden.
- Verder economiseren van ons bestaan. Op de huidige voet doorgaan. Alles draait voornamelijk om geld en geld is derhalve de belangrijkste knop om aan te draaien. Materie moet de leefbaarheid op peil houden. Sociaal wordt het een nog grotere armoede dan nu. Fysieke en sociale veiligheid worden hoofdthema’s bij verkiezingen.
- Vergaand inzetten van technologie. Toepassing van smart light en smart mobility zoals thans in Eindhoven. Via sensoren is er kunstlicht waar menselijke activiteit daar om vraagt. Onder meer via smartphones wordt iedereen overal gevolgd. Bij onverwachte bewegingen en bij bijvoorbeeld dreigende opstoten of aanslagen worden autoriteiten er op alert gemaakt. Via smart mobility kunnen zij op de meest effectieve manier uitrukken. Ook gewone weggebruikers weten vroegtijdig in welke parkeergarage nog plaats is en langs welke route zij de minste obstakels tegen komen. Via analyses van big data kan een retailer de voor hem beste verkooplocatie bepalen. Big brother is zowel een behulpzame broer als een moeder die alles in de gaten houdt.
- Robotiseren van onszelf. De technologische robotisering staat voor de deur. Binnen nu en tien jaar kunnen we de prins of prinses op het witte paard geheel naar keuze bestellen via internet. Een levensechte robot die bij thuiskomst vraagt hoe je dag was en nooit hoofdpijn heeft. Wetende dat imitatiegedrag in onze genen ligt verankerd en onmisbaar is voor het voortbestaan van elke soort, kunnen we maar al te gemakkelijk worden gemanipuleerd door overal oprukkende robots. Nu we eindelijk onszelf mogen zijn, weten we niet meer wie we zijn. We worden zelf imperfecte robots.
- Bildung vanaf de wieg. Bildung is een filosofische term die staat voor persoonlijke ontwikkeling inclusief het zich ontwikkelend verhouden tot waarden. Duitse denkers als Hegel, Von Humboldt, Goethe en thans Peter Sloterdijk zagen en zien het als een voorwaarde voor een beschavingsoffensief. Burgerschap, meer dan een Burgerservicenummer, raakt in hun ogen aan vrijheid, ziel en cultuur. Precies dat wat ons in potentie onderscheidt van een varken, koe of kip. Bildung vereist een enorme financiële en mentale investering in onderwijs.
Ik vrees het eerste, hoop op het laatste en zie de twee ertussen als voldongen feiten waar we door Bildung als waardige mensen mee om kunnen gaan.